Kaliskie więzienie przyciąga wzrok przechodniów
Kalisz 17 maja 2025r.
Zakład karny w Kaliszu oddany do użytku w 1846r. miał charakter karno-śledczy. Funkcjonował nieprzerwanie 169 lat aż do roku 2015. W 1968r. obiekt został wpisany do rejestru zabytków, bowiem jego architektura z murami i basztami, nawiązuje do średniowiecznej budowli obronnej. Mroczny, ale niezmiernie ciekawy obiekt, który jest historycznym świadectwem Kalisza jest zupełnym ewenementem stylu budownictwa więziennego.
Wnętrze budynku wypełnia szeroki oraz bardzo wysoki korytarz. Po jego obu stronach zarówno na parterze jak i na dwóch piętrach usytuowane są wejścia do 120 cel. Cały gmach otoczony jest wysokim murem, który dodatkowo zabezpieczają zasieki z drutu kolczastego oraz wieże wartownicze. Jest tu również dziedziniec, na którym mogli przebywać w określonym czasie więźniowie na powietrzu.
Więzienie funkcjonowało w okresie carskiej Rosji, dwudziestolecia międzywojennego, w czasie okupacji niemieckiej i stalinowskiej, w okresie PRL-u oraz w czasach wolnej Polski. Więźniami byli pospolici przestępcy, kryminaliści, młodociani, uwikłani polityczne, walczący o wolność, zarówno mężczyźni jak i kobiety.
W więzieniu kaliskim wykonywano również kary śmierci. Na uwagę zasługuje więzień Wojciech Jabłkowski, młody bojowiec PPS, rozstrzelany za działalność rewolucyjną w 1906 roku na dziedzińcu kaliskiego więzienia i pochowany pod jego murem. Jeszcze w latach powojennych w kaliskim więzieniu były wykonywane wyroki śmierci. I tak 4 października 1957 roku stracono tu Stanisława G., sprawcę zbrodni pleszewskiej.
W ostatnim okresie w kaliskim Zakładzie Karnym przebywało około 200 więźniów, po 2 w jednej celi. Dra porównania w okresie represji stalinowskich w celach przebywało po 10 skazanych.
Kroniki więzienne wspominają również o częstych buntach i o jednej ucieczce zakończonej powodzeniem.
Po zamknięciu więzienia w 2015 roku obiekt pełnił różną rolę. Miał tu nawet powstać hotel. Jednak po 2018 roku rozpoczęła tu działalność Wyższa Szkoła Kryminologii i Penitencjarystyki, następnie Wyższa Szkoła Wymiaru Sprawiedliwości a obecnie funkcjonuje Akademia Wymiaru Sprawiedliwości, która pełni funkcję dydaktyczną.
Jest ogromne zainteresowanie społeczeństwa tym jak to więzienie wygląda od środka, dlatego też jest możliwość zwiedzenia obiektu, szczególnie podczas ogólnopolskiej akcji „Noc Muzeów”. Zainteresowanie jest tak duże, że w 2024r. więzienie zwiedziło ok. 3 tyś, osób.
Rozmawiał dr Piotr Molenda adiunkt AWS
Płyta: W światłach ciemności. Utwór: Jestem wolny
Relacja filmowa oraz muzyka instrumentalna
Andrzej Gulewicz MTV 24